:: آمادگی پیامبر (ص) جهت پذیرش وظیفه بزرگ

بسم الله الرحمن الرحیم

آمادگی پیامبر (ص) جهت پذیرش وظیفه بزرگ

تفسیر آیاتی از سوره مزمل

خانم دکتر رحمانی عضو هیات علمی بخش فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز

قُمِ الَّیْلَ إِلا قَلِیلاً (2)نِّصفَهُ أَوِ انقُص مِنْهُ قَلِیلاً (3)أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْءَانَ تَرْتِیلاً (مزمل :4)

در شب  بپاخیز مگر کمی از آن ، نیمی از شب و یا کمى از نصف کم کن ، و یا اندکى بر نصف بیفزا و قرآن را به ترتیل بخوان

منظور از «قیام در لیل »، قیام در شب براى نماز است. و از ظاهر سیاق بر مى آید، معنا این است که نیمى از شب را بپاخیز، و یا کمى از نصف کم کن، و یا اندکى بر نصف بیفزا، و این تردید بین سه امر، تردید تخییر است. و حضرت در بر گزیدن هر یک از این سه امر ، مخیر شده­اند. (المیزان، ج 20 : 95 و 6) عليّ بن ابي ليب گفته: «الا قلیلا» یعنی مگر در برخی از شبها كه عذری همچون بيماري و يا غلبه خواب و درد چشم و مانند آن وجود دارد. (مجمع البیان ، ج 26: 16)

از امير المؤمنين علي عليه السّلام روايت شده كه معنای «ورتل القرآن ترتیلا» اينست که قرآن را مانند شعر نخوانید و آن را متفرّق و پراكنده نیز نخوانید به گونه ای كه جملات را جدا جدا اداء نماييد، بلکه با مرتّب خواندن قرآن، دلهاي سخت را نرم کنید. و كوشش و همّ شما اين نباشد که سوره را زود به پایان برسانيد. و از حضرت صادق عليه السّلام روايت شده كه ترتيل آنست كه در قرائت تأمّل و دقّت كنيد و آن را با صوت خوب بخوانيد و هر گاه به آيه‌اي برخورديد كه در آن يادي از بهشت شده از خدا در خواست بهشت كنید و هر گاه به آيه‌اي رسیدیدكه در آن ذكر آتش شده،  از آتش دوز به خدا پناه ببرید. (مجمع البیان ،ج 26: 18)

 خداوند همان گونه که حضرت رسول گرامی (صلی الله علیه و اله و سلم ) را امر به اقامه نماز شب فرمود، ایشان را به ترتیل قرآن فرمان داد چرا که با تأمل در حقایق آیات، خاطر آرامش می یابد و هنگام رسیدن به ذکر خداوند، عظمت و جلال الهی  درک     می­شود و یاد وعد و وعیدهای خداوند در قرآن، خوف و رجا را زنده می کند و قلب به نور معرفت خداوند، درخشان می­گردد. از آنجا که نفس انسان با ذکر امور الهی و روحانی مبتهج می شود و ابتهاج ، محبت ایجاد می کند، از امر محبوب به سرعت     نمی توان گذشت، بنابراین منظور از ترتیل قرآن، حضور قلب است. (تفسیر کبیر، ج 30 : 683)

منابع

طباطبایی،سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، جلد20 (نسخه الکترونیکی)

طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن ،جلد 26، ترجمه محمد بیستونی، (نسخه الکترونیکی)

فخر رازی، تفسیر کبیر، جلد 30، (نسخه الکترونیکی)