:: شرح صدر پیامبر (ص)

بسم الله الرحمن الرحیم

شرح صدر پیامبر (ص)

تفسیر آیه 1 سوره انشراح

خانم دکتر رحمانی عضو هیات علمی بخش فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز

أَلَمْ نَشرَحْ لَک صدْرَک (انشراح: 1)

آیا ما سینه تو را گشاده نساختیم .

مراد از شرح صدر رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله وسلم ) این است که خداى تعالى، به قلب نازنین آن حضرت وسعتى عطا فرموده است که حقائق و معارفى که به وى القاء  مى شود، بپذیرد، و از پذیرش آن به تنگ نیاید، و تحمل آزارهایى که از ناحیه مردم     مى بیند داشته باشد، نه اینکه بخواهد صرفا آن جناب را خوشحال کرده باشد. (تفسیر المیزان جلد 20: 529) بلخي گويد: سينه آن بزرگوار به خاطر دشمني­هاي جن و انس با آن حضرت، تنگ شد، پس خداوند از آيات آن قدري به او مرحمت كرد، كه سينه او گشاده گشت در برابر هر چيزي كه خداوند به آن بزرگوار امر فرمود.

از ابن عبّاس روايت شده كه به پيغمبر صلّي اللَّه عليه و آله گفته شد كه اي پيامبر خدا، آيا سينه منشرح مي­شود؟ فرمود آري عرض كردند آيا نشانه­ای دارد؟ فرمود آري، تجافي و پرهيز كردن از دنيا و توجه كردن به آخرت و مهيّا شدن براي مرگ پيش از فرود آمدن مرگ. (مجمع البیان، جلد 27:  154)

نعمت «شرح صدر» مافوق معجزات انبياء است، و به راستى، اگر كسى حالات پيامبر صلى الله عليه و آله را دقيقاً مطالعه كند و ميزان شرح صدر او را در حوادث سخت و پيچيده دوران عمرش بنگرد، يقين مى‌كند اين از طريق عادى ممكن نيست، اين يك تأييد الهى و ربانى است.(تفسیر نمونه جلد 27: 143) به واسطه شرح صدر تمام هموم از قلب آن حضرت خارج شده به جز طاعت خداوند.

 شاید این سوال به ذهن برسد که چرا خداوند می فرماید ما سینه تو را گشاده کردیم و نمی فرماید من سینه تو را گشاده کردم؟ پاسخ این است که این نشان دهنده عظمت خداوند است و دلالت بر عظمت نعمت می کند.  (تفسیر کبیر جلد 32: 206)

منابع

-طباطبایی،سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، جلد20 (نسخه الکترونیکی)

-طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن ،جلد 27، ترجمه محمد بیستونی، (نسخه الکترونیکی)

-فخر رازی، تفسیر کبیر، جلد 32، (نسخه الکترونیکی)

-مکارم، ناصر، تفسیر نمونه، 27،(نسخه الکترونیکی)