:: مسئولیت پذیری پیامبر رحمت (ص)

بِسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

مسئولیت پذیری پیامبر رحمت (ص)

تفسیر آیه 2 سوره طه

خانم دکتر رحمانی عضو هیات علمی بخش فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز

طه (1) مَا أَنزَلْنَا عَلَیْک الْقُرْءَانَ لِتَشقَى (2)

قرآن را به تو نازل نکردیم که در رنج افتى. (2)

امام صادق علیه السلام می فرماید: کلمه «طه » یکى از اسماء رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و سلم است. از آنجایى که این سوره با خطاب آن حضرت شروع می شود : «طه ما انزلنا علیک ...» همچنان که در سوره یس نیز می فرماید «یس و القرآن الحکیم انک لمن المرسلین» ناگزیر از ظاهر این دو سوره استفاده مى شود که معناى مشارالیه در دو کلمه «طه » و «یس » امرى است مربوط به شخص پیامبر صلی الله علیه و آله که واقعیت آن دو با وجود آن جناب محقق مى شود، یعنى غیر از وجود آن حضرت واقعیت دیگرى ندارد به خلاف سایر سوره هایى که با حروف مقطعه شروع مى شوند، پس مى فهمیم که این دو کلمه دو صفت از شخصیت باطنى آن جناب است که مختص به خود او است و دیگرى آن صفت را ندارد.(المیزان ، ج 14: 175)

 برخی می­گویند منظور از «طه» طیب و طاهر و هادی بودن حضرت ختمی مرتبت صلوات الله علیه و آله است برخی دیگر برآنند که مقصود شدت عبادت آن حضرت و هیبت ایشان در قلوب کفار است. (تفسیر کبیر، ج 22: 6)  امام صادق علیه السلام       می­فرماید: «طه» یعنی؛ اى كسى كه طالب حق و هدايت كننده به سوى آنى
كلمه «طه» مانند «يس» بر اثر گذشت زمان، تدريجاً به صورت «اسم خاص» براى پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله درآمده است، تا آنجا كه آل پيامبر صلى الله عليه و آله را نيز «آل طه» مى‌گويند، و از حضرت مهدى عليه السلام در دعاى «ندبه» به  «يابن طه» تعبير شده است.(تفسیر نمونه، ج 13: 182)

تشقی در آیه دوم از ماده  شقاء به معنی ادامه چيزي است  كه تحمل آن بر نفس دشوار باشد و مقابل آن «سعادت» است. مشركين به پيامبر صلوات الله علیه  مي­گفتند: تو شقي هستی. خداوند در پاسخ می فرماید: قرآن را بر تو نازل نكرده‌ايم كه شقي گردي، بلكه براي اين است كه آمادگي پيدا كني و بوسيله آن به كرامت دنيا و آخرت نائل گردي. (مجمع البیان ج 16: 5-7) بعلاوه به خاطر عبادت­های طولانی پیامبر صلوات الله علیه و آله در شب، پاهای مبارکشان متورم شده بود از اینرو در این آیات می­فرماید قرآن را نازل نکردیم که خود را از شدت عبادت هلاک کنی و سختی های فراوانی به خود بچشانی (تفسیر کبیر، ج 22: 6)

منابع

-طباطبایی،سید محمد حسین، ترجمه تفسیر المیزان، جلد14 (نسخه الکترونیکی)

-طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن ،جلد 16، ترجمه محمد بیستونی، (نسخه الکترونیکی)

-فخر رازی، تفسیر کبیر، جلد 22، (نسخه الکترونیکی)

-مکارم، ناصر، تفسیر نمونه، 13،(نسخه الکترونیکی)