:: نبوت (استاد شهید مرتضی مطهری)

کتاب نبوت نوشته استاد شهید مرتضی مطهری

دکتر حمید ایماندار عضو هیات علمی بخش علوم قرآن و فقه دانشگاه شیراز

 نبوت " مجموعه‌ای است مشتمل بر چهارده جلسه بحث و انتقاد انجمن‌ اسلامی پزشکان که در سال 1348 هجری شمسی ایراد شده و سخنران آن استاد شهید آیة الله مطهری بوده‌اند . سبک بحث یک سبک ابتکاری است و در یک‌ قالب خاص مثلا قالب متکلمین یا فلاسفه جای نمی‌گیرد ، بلکه استاد شهید با توجه به احاطه خود بر نظرات متکلمین و فلاسفه در این باب و با توجه به‌ برخی علوم انسانی جدید مانند روانشناسی و با عنایت به شبهاتی که در این‌ باب هست ، یک طریق مخصوص را طی کرده‌اند و البته سؤالاتی که در پایان‌ جلسات مطرح شده است در تعیین خط سیر بحث مؤثر بوده است . استاد شهید مطالب خود را در چهار بخش " راههای اثبات نبوت " ، " وحی " ، " معجزه " و " اعجاز قرآن " دسته‌بندی کرده‌اند و درباره‌ ماهیت " وحی " و ماهیت " معجزه " که معمولا کمتر بحث می‌شود ، به‌ تفصیل سخن رانده‌اند . در همه این بحثها آنچه که بسیار جلب توجه‌ می‌کند شیوه برخورد استاد با سؤالات و انتقادات بعضا تند مستمعین است که‌ با سعه صدر و به طور منطقی و بدون آنکه تحت تأثیر احساسات قرار گیرند پاسخ گفته‌اند و با توجه به اینکه مستمعین‌ قشر تحصیل کرده و روشنفکر و دانشگاهی بوده‌اند ، نحوه برخورد استاد با آنان ، نحوه صحیح برخورد با این قشر را در خصوص اظهارات آنها درباب‌ مسائل اسلامی به گونه‌ای که موجب طرد آنان نشود و در عین حال حقیقت مطلب‌ به آنها عرضه گردد ، به خوبی نشان می‌دهد. نکته دیگری که از این سلسله بحثها آشکار می‌شود شیوه بیان ایشان در تفهیم مطلب به قشر تحصیل کرده و کم آشنا با معارف اسلامی است که خالی‌ از اظهار فضل و به کار بردن عبارات و اصطلاحات فنی است و چنانچه این‌ اصطلاحات به کار می‌رفته است بلافاصله توضیح داده شده است.

بخشی از کتاب:

بالخصوص، اصلا مسأله ی پیغمبری، مسأله ی نزول وحی، مسأله ی اینكه هر پیغمبری باید معجزه ای داشته باشد اینها را می گویند نبوت عامه، یعنی مسائلی كه درباره ی نبوت به طور كلی بحث می كنند.

ولی نبوت خاصه كه نبوت عامه مقدمه ای است برای آن، بحث درباره ی پیغمبری یك پیغمبر بالخصوص است. مثلا درباره ی پیغمبر بزرگوار خودمان ما به طور جداگانه باید بحث كنیم كه ما چه دلایل و نشانه هایی بر نبوت و پیغمبری ایشان داریم، چون خود نبوت كه همان وحی یعنی رسالت من جانب الله باشد جزء محسوسات نیست كه مشاهده بشود، یعنی یك پیغمبر كه مدعی است من پیغمبر هستم، پیغمبری او، رسالت او از جانب خدا مستقیما یك امر محسوسی نیست كه هر كسی به چشم خودش ببیند یا مثلا در زیر یك دستگاهی بشود نبوت او را كشف كرد، مثل كسی كه بگوید من بر عكس همه مردم دارای دو قلب هستم، می آییم او را معاینه می كنیم ببینیم دو قلب دارد یا یك قلب. آن كسی كه می گوید بر من از غیب و باطن وحی و الهام می شود باید با یك دلیلی ثابت بشود كه او واقعا وحی و الهامی دارد. آن دلیلش كه در تعبیر قرآن كلمه ی «آیت» - یعنی نشانه- آمده است و در اصطلاح علمای اسلامی بعد كلمه ی «معجزه» آمده است همان است كه ما با آن نبوت را اثبات می كنیم. ما فعلا به نبوت سایر انبیایی كه در گذشته بوده اند كار نداریم، درباره ی نبوت پیغمبر خودمان كه صحبت می كنیم ایشان چه معجزاتی داشته اند، چه آیاتی از جانب خداوند داشته اند كه دلیل بر نبوتشان باشد.

بزرگترین آیت و بزرگترین دلیل و آن چیزی كه به نصّ قرآن به آن استناد شده است خود قرآن است.

(نبوت شهید مرتضی مطهری چاپ سیزدهم انتشارات صدرا چاپ سیزدهم 1387 ش،ص199)